Sporters met een handicap kunnen een competitief nadeel ondervinden tijdens de sportbeoefening. Daarom is het classificatieysteem bedacht om ervoor te zorgen dat een sportprestatie enkel afhankelijk is van talent, fitheid, kracht, uithoudingsvermogen, tactische inzicht en mentale focus. Winst of verlies van een sportwedstrijd mag namelijk niet bepaald worden door de aard of mate van de handicap. Door middel van classificatie wordt bepaald wie er mag meedoen aan een sport en worden de sporters in gelijkwaardige klassen ingedeeld zodat er een eerlijke strijd is.

Als sporter kom je in aanmerking voor een classificatie wanneer je voldoet aan de één van de tien erkende beperkingen. Het hebben van een beperking is overigens niet voldoende om toegelaten te worden tot een sportklasse. De beperking moet bewijsbaar van invloed zijn op de specifieke tak van sport, ook wel de minimale handicapeis genoemd. Classificatie is dus ook sportspecifiek. Een handicap in één tak van sport hoeft namelijk binnen een andere tak van sport weinig tot geen invloed te hebben.

De classificatie van een sporter wordt bepaald door het uitvoeren van keuringen bij sporters met een lichamelijke handicap, dan wel een analyse en controle van aangeleverde gegevens bij sporters met een visuele of verstandelijke handicap.

Wat zijn de erkende beperkingen?

Om geclassificeerd te kunnen worden moet de sporter voldoen aan minimaal één van de tien erkende beperkingen. Het Internationaal Paralympisch Comité (IPC) heeft de onderstaande tien beperkingen erkend. Ze hebben als overeenkomst dat de beperking verifieerbaar en permanent van aard zijn:

1. Verminderde spierkracht door bijvoorbeeld dwarslaesie of spina bifida
2. Beperking in de beweeglijkheid van gewrichten
3. Amputaties van ledematen als gevolg van trauma, ziekte of een aangeboren deficiënte aan de ledematen
4. Significant beenlengte verschil, aangeboren of door een trauma
5. Dwerggroei (Achondroplasie)
6. Hypertonie zoals Cerebrale Parese (spasmen)
7. Ataxie
8. Athetose
9. Visuele beperking, zowel in scherpte, gezichtsveld als (kleuren)waarneming
10. Verstandelijke beperking, gemeten in IQ (<75), een beperkte zelfredzaamheid én de voorwaarde dat dit voor het 18^e jaar is geconstateerd

Met ingang van 1 januari 2015 worden de classificatiekeuringen verzorgd door de sportbonden in samenwerking met NOC*NSF. Sporters met een auditieve handicap kunnen terecht bij de Koninklijke Nederlandse Doven Sport Bond.

Voor welke sporten van Gehandicaptensport Nederland moet ik mij classificeren?

Gehandicaptensport Nederland is de sportbond voor een aantal sporten. Voor deze sporten moet je je classificeren om met specifieke competities/toernooien mee te kunnen doen:

• Boccia
• Goalball
• Rolstoelrugby
• Showdown
• Para Ice Hockey

Kom je in aanmerking om jezelf te laten classificeren? Meld je dan bij NOC*NSF voor een classificatie keuring. Ga naar de website van NOC*NSF voor de classificatie aanmeldformulieren per handicap. 

Hoe wordt een klasse in het algemeen bepaald?

De classificatie wordt vastgesteld door middel van onderzoek, testresultaten en observatie van de sporter door een panel van classifiers. Deze classifiers zijn specifiek opgeleid om te kunnen analyseren welke invloed de beperking heeft op de sportuitoefening. Wanneer een sporter deelneemt aan wedstrijden waarvoor classificatie verplicht is, zal hij/zij een classificatieproces doorlopen om te controleren of er aan bovenstaande uitgangspunten wordt voldaan. Dit proces bestaat veelal uit:

• Het verifiëren van de aanwezigheid van een beperking die in de specifieke tak van sport kan worden toegelaten;
• Een fysiek en technisch onderzoek naar de mate van beperking in de specifieke activiteit/sport;
• De toewijzing van een handicap-klasse;
• Observatie tijdens en buiten de competitie.

Een classificatie wordt slechts voor één tak van sport afgegeven, het is immers een sportspecifiek systeem.

Classifiers voor sporters met een motorische beperking hebben ofwel een (para)medische, danwel een sporttechnische achtergrond. Sporters met een visuele beperking worden geclassificeerd door optometristen of oogartsen. Psychologen worden als classifier ingezet voor de controle van testresultaten van sporters met een verstandelijke beperking. Een internationale classificatie vindt plaats voorafgaand aan toernooien en kampioenschappen. De beslissing van een internationale classificatiepanel wordt altijd overgenomen, ook als dit afwijkt van de nationale classificatie. Sporters worden nationaal geclassificeerd op speciale classificatiedagen, georganiseerd door het Classificatie Instituut. Bij deze nationale classificaties worden verder alle internationale regels en procedures gevolgd om op die manier dezelfde uitslagen te genereren als bij een internationale keuring. Om die reden worden de Nederlandse classifiers zo mogelijk internationaal opgeleid voor hun werk.

Afhankelijk van de beperking kunnen sporters een aantal malen geclassificeerd worden; bijvoorbeeld wanneer hun beperking niet stabiel is, wanneer er nog sprake is van verandering omdat de sporter nog in de groei is, of wanneer er sprake is van een beperking die op de rand van twee klassen zit. In dergelijke gevallen kan het Classificatie Instituut een ‘houdbaarheidstermijn’ verbinden aan de classificatie. Internationaal wordt er in zo’n geval een Review-status gegeven, de sporter zal dan bij een volgend kampioenschap nogmaals worden geclassificeerd.

Als een sporter niet ingeclassificeerd kan worden, betekent dit niet dat hij/zij geen beperking heeft. Het impliceert enkel dat de sporter een beperking heeft die in die tak van sport niet toegelaten wordt, ofwel dat de mate van beperking niet in voldoende mate de sportbeoefening limiteert ofwel een te fluctuerend beeld heeft om het goed vast te stellen.