Bijna blinde judoka Felix (51) vecht zich naar de Paralympische spelen in Tokio
11 juli 2019
De in Nigeria geboren judoka, die nog minder dan tien procent ziet, wil volgend jaar naar de Paralympische Spelen in Tokio. Als Nederlander. Zijn Apeldoornse trainer Marco Borst gelooft in hem. En dat raakt hem. Harder dan een ippon.
Felix Smart Abbey (51) zocht 24 jaar geleden het avontuur in Nederland. Hij verliet huis en haard in Nigeria, trouwde een Nederlandse vrouw en kreeg twee zonen. Tot zover het goede nieuws. Want een oogziekte zette zijn leven als vader en sportman flink op z’n kop. Elk jaar verloor hij een deel van zijn gezichtsvermogen.
De passie voor de sport behield hij wel. ,,Maar niemand, op mijn moeder na, geloofde in me, steunde me in wat ik deed. Zij overleed vroeg, maar nu - bijna 38 jaar later - heb ik weer iemand die in me gelooft.’’ Abbey refereert aan Marco Borst, de Apeldoornse judoleraar die hem bij toeval tegenkwam en nu klaar probeert te stomen voor de Paralympics van Tokio in 2020.
Blinddoek
Tijdens de trainingen in Apeldoorn wordt de in Almere woonachtige Abbey onder handen genomen door de pupillen van Borst. Steeds weer een andere tegenstander staat tegenover hem op de tatami. Sterke, jonge gasten. Die wél kunnen zien. Vaak beginnen ze wat weifelend, want ze staan toch tegenover een visueel gehandicapte opponent. Maar Borst is resoluut: ,,Spaar hem niet, hij kan wel wat hebben.’’ Om vervolgens Abbey te wijzen op de positie van de tegenstander.
Het valt niet mee voor de slechtziende judoka, het zweet gutst hem van zijn kale hoofd, een zwarte blinddoek beschermt zijn ogen tegen het kleine beetje licht dat hem nog benadert. ,,Ik zie bijna niets’’, geeft Abbey toe. ,,Je kunt het vergelijken met een normaal mens die onder de douche staat. Het lijkt wel of er continu water over mijn ogen loopt, het is heel troebel. Ik zie alleen vlekken, een klein beetje kleur. Ik kan niet zien hoe je eruit ziet. En ik kan slecht tegen het licht dat ik wel ontvang. Krijg ik stekende hoofdpijn van, dan vloeit mijn energie snel weg.’’
Emotioneel
Hij valt even stil, pakt zijn donkere zonnebril van zijn hoofd en wrijft met zijn handen tranen uit zijn ogen. Steeds als hij een nieuwe zin wil beginnen, stokken de woorden. Zijn lippen trillen. ,,Sorry, ik word even emotioneel...’’
Het gaat niet om het omgaan met zijn handicap, of over vermoeidheid door zijn oogziekte. Nee, zijn gedachten gaan terug naar zijn jeugd in Nigeria, naar zijn moeder die altijd zijn steun en toeverlaat was. ,,Zij is de enige die ooit echt in mij heeft geloofd, die me stimuleerde door te zetten. In alles wat ik deed. Niemand anders steunde me. Op school, in het leven. Ik was pas dertien jaar toen ze overleed.’’
Weer valt hij stil, draait Abbey zijn hoofd even weg. ,,Toen ik mijn zicht kwijtraakte en toch weer wilde judoën, geloofde ook niemand in me. ‘Jij weer judoën? Op hoog niveau? Je bent de vijftig al gepasseerd’, werd geroepen. Ik heb altijd moeten knokken. Nu heb ik in Marco Borst iemand gevonden die echt achter me staat, die in me gelooft, die me steunt. En dan denk ik steeds weer aan mijn moeder.’’
Abbey is fit, heeft een gespierd lichaam dat al jarenlang getraind is. ,,Ik heb altijd gesport. Van voetbal tot atletiek en later judo. En veel fitness. Dat vind ik heerlijk. Ik ben altijd met sport bezig geweest. Misschien dat dat me mijn huwelijk wel heeft gekost.’’ Want Abbey is niet meer bij de moeder van zijn twee zoons. ,,Ik ben alleen, maar red me prima. Een paar keer per week reis ik naar Apeldoorn om te trainen. Dat gaat prima hoor. Met de trein en daarna met de bus. De mensen op de stations en de chauffeurs kennen me inmiddels wel, weten waar en wanneer ik uit moet stappen en helpen me op weg.’’
Kegeltjes
Acht jaar geleden kreeg Abbey ineens moeite met het lezen van plaatsnaamborden. ,,Toen ben ik naar de huisarts gegaan. Die zei dat ik een wat lui oog had. De volgende dag ging ik naar de Hema om een brilletje te kopen. Plus één, dat zou genoeg moeten zijn. Maar twee, drie maanden later werd het steeds slechter. Werd ik doorverwezen naar de oogarts, een specialist in Amsterdam. Bleek ik maculadegeneratie te hebben. De kegeltjes in de gele vlek van mijn ogen stierven af, waardoor mijn zicht steeds slechter werd. Ik kreeg het advies om supplementen en vitamines te slikken om dat proces te vertragen, maar het hielp allemaal niets.’’
Testen in het Erasmusziekenhuis in Rotterdam wezen uit dat er geen oplossing was, Abbey zou moeten leren omgaan met zijn handicap. ,,Ik werkte destijds in het VU-ziekenhuis in Amsterdam op de transportafdeling. Daar had ik met veel licht te maken. Na een uur werken was ik al moe, was mijn energie op. Dat bleek allemaal ter herleiden tot mijn oogproblemen. In het Erasmusziekenhuis adviseerde ze me mijn ogen te beschermen met een donkere bril. Nu krijg ik elk jaar controle, ik ben net nog geweest in Rotterdam. Was mijn zicht weer achteruit gegaan.’’
Atlanta
De interesse in judo werd gewekt tijdens de Olympische Spelen van Atlanta in 1996. Abbey bekeek zoveel mogelijk op televisie. ,,Zag ik Jessica Gal judoën, Ben Sonnemans en Mark Huizinga. Wauw, wat mooi, wat vet, dacht ik nog. Wat een geweldige sport, dat wilde ik ook. Ik was al bijna dertig jaar, mijn vrouw zei nog: ‘je bent te oud om te beginnen’, maar juist daaruit haalde ik de motivatie om het toch te doen. Na een half jaar trainen begon ik al aan wedstrijden.’’
Na een schouderblessure in 2005 was hij genoodzaakt om te stoppen, met pijn in zijn hart. ,,Nu heb ik daar minder last van, al moet ik mijn lichaam wel goed onderhouden. Heb veel behandelingen nodig bij de fysio om fit te blijven en te herstellen. Nu wordt het nog vergoed, maar ik zit al snel aan het maximaal aantal behandelingen. Daarna moet ik betalen, dat kost veel geld.’’
Ook het heen en weer reizen naar Apeldoorn, de bondstrainingen, de wedstrijden in binnen- en buitenland, het moet allemaal worden bekostigd. ,,Een A-status bij NOC*NSF zou rust geven, dan heb ik een inkomen. Maar zover is het nog niet.’’
Droom
Het halen van Tokio is zo belangrijk voor hem. ,,Het was de droom van Marco om mij naar de Paralympics te krijgen, maar ik ben nu zelf ook overtuigd dat het kan. Als meerdere judogoeroes in je geloven, neem je dat over. Het is nu mijn grote droom, mijn ultieme wens om op dat podium te mogen sporten. Mensen die zeggen dat ik mijn tijd heb gehad, hebben het mis. Het is voor mij juist net begonnen. Ik ben dan misschien de vijftig al gepasseerd, maar ik ben nog lang niet moe.’’
.png?width=80&height=80&mode=crop)
.png?width=80&height=80&mode=crop)
