Belangrijke informatie die je niet wilt missen
08 april 2021
Sport vergroot de fysieke en mentale fitheid. Sport is ook contact maken met anderen, van elkaar leren, een passie delen, grenzen verkennen en bovenal plezier hebben. Toch nemen veel doven en slechthorenden helaas nog minder structrureel deel aan sport- of beweegactiviteiten. We spraken met Tom Korevaar, beweegagoog en leefstijlcoach in een wooninstelling voor oudere doven.
Denk en doe in het nu
Tom is zelf sinds zijn geboorte doof. Hij werkt als (jonge) beweegagoog met een oudere doelgroep in de Gelderhorst in Ede. Een plek waar doven en slechthorenden zowel zelfstandig als onder begeleiding wonen. Tom vertelt ons dat er voor deze mensen veel is veranderd sinds hun jeugdjaren: “Er is voor slechthorenden en doven de afgelopen jaren veel veranderd. Gebarentaal werd niet gebruikt, een tolk inzetten was niet gebruikelijk en digitale hulpmiddelen waren er nog niet. De omgang met horenden was ook anders. Alles werd destijds uit handen genomen en gedaan die iemand die kan horen.” Een logisch gevolg hiervan is passief gedrag. Als alles voor je gedaan wordt, hoef je zelf tenslotte minder te doen. Voor jezelf opkomen of sporten is daardoor voor veel ouderen geen vanzelfsprekendheid. Tom is zich bewust van deze achtergrond, maar denkt zelf na over wat er nu mogelijk is: “Ik zie vooral wat er allemaal wel kan. Het is vaak een kwestie van gewoon doen en een beetje creatief zijn. Het is super om mensen te begeleiden in het zetten van stappen die zijn of haar leven verbeteren. Sport en bewegen is daar een belangrijk onderdeel van.”
Bij de Gelderhorst ziet Tom dat mensen plezier halen uit het sporten en (nieuwe) sociale contacten opdoen. Er is zowel individuele begeleiding als groepslessen. Ook voeding en gezondheid spelen een belangrijke rol in zijn werk. Door aanpassingen te doen aan de dove sporters kost het voor hen minder energie en dove sporters hebben dan meer plezier in de sport. Sport inspireert, sport verbindt en sport verbroedert. Tom vertelt dat hij zijn werk samen met horende collega’s uitvoert. “Het allerbelangrijkste is gelijkwaardige communicatie. Dat geldt tussen collega’s, maar ook richting bewoners. Dat betekent dat iedereen gebarentaal leert en het gestimuleerd wordt om bijvoorbeeld bij een fysiotherapiebezoek een tolk in te zetten. Het is namelijk zonde als een bewoner belangrijke informatie zou missen, die van belang is voor de gezondheid en hij/zij een vraag niet kan stellen.”
Investeer in scholing en ervaringsdeskundigen
Om de gelijkwaardigheid in de sport voor elkaar te krijgen, speelt scholing volgens Tom een grote rol. Door te investeren in scholing op het gebied van gebarentaal en de subcultuur van doven bij iedere sportopleiding, wordt er een goede structurele basis gelegd voor een inclusief sportklimaat. “Het lijkt een lastige taal”, aldus Tom, “maar er zijn veel hele logische en iconische gebaren. Ook wijzen naar iets is simpel en effectief. Maak het leuk om wat basisgebaren te leren.” Zelf geeft hij ieder jaar op humoristische wijze een presentatie over doofheid, de dove cultuur, sporten en gebarentaal aan studenten van de opleiding Sport en Bewegen. Wil je hier meer over weten? Neem dan contact op met Tom, via tomkorevaar91@gmail.com.
Sportinfrastructuur
Ook in de sport is het goed om te stimuleren dat een sporter een tolk meeneemt. Dat is bijvoorbeeld bij de voorbereiding handig, want op dat soort momenten is er vaak ruis en achtergrondgeluid. Door nieuwe technologisch ontwikkelingen vallen een aantal drempels tijdens het sporten gelukkig weg: “Er zijn inmiddels sporthorloges die een trilsignaal geven als er gefloten wordt. Zo mis je geen enkel fluitsignaal meer als je gefocust bent op de wedstrijd.”
In de huidige sportinfrastructuur, zoals bij sportservices en -bonden, zijn weinig mensen met een auditieve handicap in dienst. Tom ziet kansen voor meer samenwerkingen tussen horende en niet-horende mensen. Een ervaringsdeskundige kan andere onderwerpen belichten en de taal spreken van potentiële sporters met een vergelijkbare handicap. “Voor integratie in de sport van doven en horenden moeten beide partijen in mogelijkheden denken en begrip hebben voor elkaar. Ik wil gelijkwaardigheid en kansen creëren voor iedereen in de maatschappij, twee verschillende werelden die elkaar vinden. Een mooie droom, die hopelijk uit gaat komen.”
Voorbeeldfunctie
Tom heeft zelf jarenlang op korfbal gezeten. Als jonge knul deed hij mee in een regulier team. Zijn moeder stond langs de zijlijn te gebaren, maar tijdens het spel had hij vooral aandacht voor de bal. In zijn jeugd kende Tom weinig rolmodellen uit de dovensport. “Dat is jammer, want het is fijn om als kind een voorbeeld te hebben. Het werkt inspirerend als je ziet wat er allemaal mogelijk is. Een bekende sporter inzetten voor een promotie werkt prima.” Om het enthousiasme van de nieuwe sporter vast te houden, is het volgens Tom ook essentieel om te zorgen voor goede nazorg. Dat geldt ook bij de bewoners waar hij contact mee heeft: “Een leuke eerste kennismaking met een sport is nog niet voldoende om ervoor te zorgen dat iemand wekelijks terugkomt. Daar is de eerste tijd ook begeleiding voor nodig.”
Ongehoord Sportief
Inmiddels zijn er meer inspirerende voorbeelden uit de dovensport en via dit soort verhalen op Ongehoord Sportief hopen wij (potentiële) sporters te inspireren. Ongehoord Sportief is een samenwerkingsverband tussen partijen uit de sport (Gehandicaptensport Nederland en de KNDSB) en partijen met expertise over de doelgroep auditieve beperking (Kentalis). Gezamenlijk gaan wij de uitdaging aan om de sportparticipatie onder mensen met een auditieve handicap te verhogen en de belemmeringen uit de weg te halen.
We dagen de (toekomstig) sporter, de club en de professionals uit om naar zichzelf te kijken. Wat doe je als sporter er zelf aan om in beweging te komen? En hoe kan een professional een potentiële sporter naar een juist sportaanbod verwijzen? En heeft jouw club er wel is aan gedacht om zijn deuren te openen voor deze doelgroep? Heb jij ideeën of ben jij een ervaringsdeskundige? Door samen te werken kunnen we beter ondersteunen en verbinden waar mogelijk.
Meer weten of in contact komen? Mail dan naar Joris van Impelen via j.vanimpelen@gehandicaptensport.nl.
Terug naar overzicht
