Hoe kan ik blinde en slechtziende kinderen het best begeleiden?

18 oktober 2018

Sluit je ogen en probeer door de ruimte te dansen. Gelukt? Zonder ergens tegen te botsen? Om voluit te kunnen bewegen, willen we eerst weten of de ruimte rondom wel veilig is. Blinde en slechtziende kinderen gebruiken andere zintuigen om een beeld te vormen van hun omgeving en bewegingen. Dit kan er toe leiden dat blinde en slechtziende kinderen tragere, minder of kleinere bewegingen maken. Als begeleider is het belangrijk om de blinde en slechtziende kinderen voldoende tijd te geven om de omgeving en nieuwe bewegingen te leren kennen door te voelen, vertellen en vaak te herhalen. Naast deze aanbeveling hebben we nog een aantal tips en tricks wat betreft de sportbegeleiding van blinde en slechtziende kinderen van G-Sport Vlaanderen onder de aandacht gebracht.

Wees duidelijk

• Spreek duidelijk en ondersteun je uitleg met voelen (ervaren van afstanden, hoogtes en omgeving). Laat het kind voor de les even ervaren hoe het materiaal is opgesteld.

• Maak je woordgebruik zo concreet mogelijk. Zeg links, rechts, x-aantal stappen vooruit, … Vermijd woorden zoals hier, daar, dichter, verder, …

• Geef oefeningen een vaste naam, zo hoef je ze niet telkens opnieuw uit te leggen.

• Check of het kind de activiteit heeft begrepen en of hij/zij er zonder angst aan kan beginnen. Vraag na of het kind weet wat hij/ zij moet doen en of het zo gaat lukken.

• Richt je terrein zo logisch mogelijk in en herhaal de activiteiten in precies dezelfde opstelling (zelfde looprichting, zelfde hoek van de zaal, zelfde afstand, enz.).

• Gebruik geluidssignalen (fluitjes of een klapritme) om duidelijk te maken wanneer iets begint of stopt.

De juiste communicatie

• Introduceer jezelf voor je begint te praten.

• Waarschuw het kind als je hem wil aanraken en vertel wat je doet (vb. een hand geven).

• Kijk naar het kind als je praat.

• Vermijd omgevingslawaai.

• Woorden als zien, kijken en lezen zijn geen taboewoorden, je kan gerust aan een blinde persoon vragen “Wil je dit even zien?” en hem de kans bieden om het te voelen.

• Hou rekening met onbedoelde intonatie: deze kinderen horen goed en kunnen niet uit een beeld (bijvoorbeeld je gelaatsuitdrukking) interpreteren hoe je het bedoelt.

Bewaak de veiligheid

• Informeer bij het kind en/of zijn ouders wat hij/zij nog duidelijk kan waarnemen en welke aanpassingen er gewenst zijn.

• Zoek aan het begin van de les even contact met het kind.

• Geef de tijd om onbekende activiteiten te verkennen. Kinderen die niet kunnen zien moeten vaak wennen aan de omgeving of bewegingen. Een vrijwilliger of een ander kind als buddy kan hier goed helpen.

• Beperk afleidende prikkels: verwijder onnodig materiaal en vermijd onnodig geluid.

• Zorg dat deuren volledig gesloten zijn of volledig open staan. Een half open deur is een gevaarlijk obstakel.

• Waarschuw tijdig bij veranderingen van ondergrond/terrein.

Aanpassingen op maat

• Gebruik aangepast materiaal om zelfstandige deelname te vergroten: vb. fel gekleurde (zachte) ballen, hesjes voor teams, rinkelbal, veldafbakening met fel gekleurde kegels.

• Maak bij onervaren kinderen gebruik van zachte materialen zoals een foambal.

• Zorg voor auditief prikkelend materiaal zoals een handbel.

Zorg voor begeleiding

• Vraag aan het kind hoe het begeleid wil worden: aan de arm, schouder, inhaken, …

• Wil je een kind begeleiden bij het lopen, dan kan je een kort lint gebruiken als ‘geleider’ tussen jullie beiden. Zorg dat je als begeleider in de binnenbaan loopt (meer bewegingswinst voor het kind).

• Hou halt aan obstakels en trappen. Zeg wat er komt.

• Duid een zitplaats aan door de hand van het kind op de rugleuning van de stoel of op de bank te leggen. Dit is vaak voldoende.

• Zorg voor een vaste begeleider, dit verhoogt het vertrouwen.

• Observeer kinderen en corrigeer bij een foutieve uitvoering door de beweging samen met het kind uit te voeren en mondelinge instructies te geven.

• Laat materialen zien/betasten.

• Bied oefenstof in kleine en eenvoudige delen aan.

• Beperk evenwichtsoefeningen.

• Kinderen kunnen zich oriënteren in de zaal a.d.h.v. linten (eventueel vastgekleefd op de vloer). 

Wist je dat … slechtziende of blinde kinderen perfect balspelen kunnen meespelen door een torbal te gebruiken? Een torbal is een bal met een belletje in. Heb je geen torbal? Maak zelf een hoorbare bal door een plastic zak rond de bal te binden!

Bron: Tips voor de begeleiding van kinderen met een beperking, G-sport Vlaanderen

Terug naar overzicht

Deel deze pagina